Categorie: Verhalen uit WOII

De vader van mevrouw Rijsdijk was werkzaam bij het Loodswezen als kapitein op een van de schepen die de betonning en bebakening verzorgden op de Westerschelde. Het Loodswezen viel onder het Ministerie van Oorlog, zoals ‘Defensie’ tot 1959 heette, directie Marine. Toen de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 uitbrak vochten de Fransen in Zeeland nog door tot 17 mei, na de capitulatie van Nederland op 10 mei. Toen moesten ook zij zich terugtrekken. Dat gebeurde via de haven van Vlissingen. De vader van mevrouw Rijsdijk kreeg (militair) bevel zoveel mogelijk Fransen in diverse keren over te zetten naar Breskens en na afloop zijn schip in Breskens te laten zinken. Intussen waren – in het kader van een afgekondigde evacuatie – zijn vrouw en kinderen (twee dochters en een zoon) op 11 of 12 mei als zoveel Vlissingers met in de haast meegenomen spulletjes vertrokken naar Koudekerke naar een oom en tante van vaderskant.

Na dat op 4 september 1944 Antwerpen was bevrijd, benadrukte Eisenhower de noodzaak om de toegang tot de haven van Antwerpen vrij te maken. Montgomery had echter andere plannen. Op 16 oktober kreeg Montgomery het bevel om de Westerschelde vrij te maken. Zo’n 100 mijnenvegers klaarden de klus. Op 28 november 1944 konden de eerste geallieerde schepen aanmeren in de haven van Antwerpen. De Nederlandse tanker “Ondina” kreeg de eer om de eerste tanker te zijn, die olie naar Antwerpen bracht. Deze olie was bestemd voor de troepen in de omgeving van Aken. Deze tanker kreeg deze eer in verband met haar verrichtingen in de Indische Oceaan op 11 november 1942.

31 oktober 1944, de avond vóór de invasie van Walcheren, nog avondmaal. Doorgaans kwamen er in een kerkdienst zo’n 20 à 30 man. Deze dienst werd bijgewoond door zo’n 800 man. Vóór de strijd tegen de tirannie zochten zij even naar meer dan het “zijn”. In de herdenkingsdienst van 6 november 1994 in de Sint Jacobskerk van de invasie op 1 november  1944 werden de stola, de beker en de schaal, die toen zijn gebruikt, aan de kerk geschonken.

Een korte oorlogsgeschiedenis van mijn oom Freek, de oudste broer van mijn vader en waaraan ik mijn derde naam te danken heb. Freek werd gearresteerd wegens verzet/hulp aan onderduikers, met name vliegeniers die geholpen werden via de zuidelijke route terug te keren naar Engeland. Mijn opa had de catering op de Westerschelde veerboten in zijn beheer en zoon Freek was een van de hofmeesters (zie filmfragment). Freek was in 1943 inmiddels getrouwd en woonde in Terneuzen.

Lees hieronder verder.

Zoon Flip Feij: “In moeders levensverhaal speelt de Tweede Wereldoorlog een allesbepalende rol. In de crisisjaren werd ze van haar lagere school in Meppel gerukt om met haar ouders, broers en zussen naar Vlissingen te verhuizen omdat vader bij scheepswerf De Schelde aan het werk kon. Hij was metaaldraaier van beroep maar bij de firma Huisman in Meppel kon hij niet meer uit de voeten. Eind oktober 1937 stapten ze met z’n zevenen op de trein naar Vlissingen, een soort Beloofde Land, zodat mijn opa z’n gezin bij zich had en op 1 november op de scheepswerf kon beginnen. Het verhaal gaat verder: in mei 1940 begint de oorlog, die mijn moeder dus grotendeels in Vlissingen zal meemaken. Er is een boek over te schrijven. Nu de novembermaand van 2019 dichterbij komt en menigeen het in Zeeland en ver daarbuiten heeft over de Slag om de Schelde in 1944, die als bijvangst de bevrijding van Walcheren bewerkstelligde, laat ik hier de desbetreffende pagina’s uit het boek van mijn moeder volgen. Ze heeft uit haar eigen geheugen geput, zoals dat vroeger ging. We vallen er middenin:”

Lees verder:

Geboren uit Nederlandse ouders, maar opgegroeid, in het Nazi-Rijk. Op 16-jarige leeftijd wilde hij terug naar Nederland en varen bij de koopvaardij. Toen de oorlog uitbrak, voer Jaap Bothe op zee. Hij was ooggetuige van het uitbranden en zinken van de Graf von Spee (Montevideo 1939). Op de thuisreis was hij getuige van de hel van Duinkerken. De vuurrode hemel en de drijvende lijken in zee.
Niets belette hem om zich in de Julianakazerne, in het Canadese Stratford, als oorlogsvrijwilliger te melden. Daar kreeg hij gedurende 6 weken zijn militaire basistraining. Toen was hij rijp voor Engeland. In de eerste helft van 1942 kwam hij in Wolverhampton, bij de Prinses Irene Brigade.

Lees verder:

De Westerschelde is één van de zwaarst en felst bevochten wateren van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. De verhalen van deze vijf loodsen hieronder getuigen hiervan.

Hein Koning: Terugkeer uit de hel                        
Hendrik Willemse: Vlucht naar Engeland
Bram van den Broeke: Een onbuigzame Loods
Niek Macare: 5 jaar gebroken gezin
Adri But: Loods in oorlogstijd

Terwijl de grijze dageraad zich verspreidde over de kust van Normandië op 6 juni 1944, onthulde de legioenen van geallieerde schepen om de D-Day invasie te beginnen, een 25-jarige Franse aristocraat-gedraaid-commando genaamd Graaf Guy de Montlaur kreeg te horen dat zijn team een van de allereerste zou zijn die het strand op zou spetteren. Hun missie was om een casino aan zee te nemen met een Duitse bolwerk. De jonge graaf, zijn groene baret trok laag over één oog, antwoordde zijn commandant dat het casino aanvallen een plezier zou zijn. Ik heb daar meerdere fortuinen verloren. Tegen het einde van de strijd stonden slechts 40 van de 177 Franse Kieffer Commando ‘ s die op het strand landden nog overeind. Commando Kieffer was de gangbare naam die werd gegeven aan het 1 ste Bataljon Marine Commando Fusiliers. Montlaur overleefde het en werd uiteindelijk een held van de Franse bevrijding. (Excerpt uit artikel NY Times, juni 2019). 

Lees verder:

Dit is het achtste deel van de serie waarin Zeeuwse ooggetuigen ter gelegenheid van 75 bevrijding verhalen over hun leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vandaag vertelt Frans Bukkens (1937) over zijn jeugdjaren in Vlissingen. ” Bij de bevrijding was alles kapot, daar kun je geen voorstelling van maken. En de halve stad stond ook nog een onder water.”

Frans Bukkens wijst naar een plint in de gang. Precies, daar op die plek is er een granaatscherf naar binnen. gedrongen. Hij wil maar zeggen: zo dichtbij kwam het oorlogsgeweld in Vlissingen.

Lees verder:

‘Deze bladzijdes zijn door Pieter van Belle geschreven, niet als gewoon verhaal, maar als een herinnering van mijn gezin gedurende de vreselijke jaren 1940-45.

Lees het hele dagboek van Pieter van Belle: