Categorie: Verhalen uit WOII

Behalve militaire verslagen over de bevrijding streeft de redactie van deze site er naar vooral ook verhalen te plaatsen van burgers en andere betrokkenen. Onderstaand een korte impressie van de indertijd bekende dokter Jens ingeleid door voormalig huisarts en verzamelaar en publicist Ad van Dijk.

Inleiding

Dokter Jens was gedurende de oorlogsjaren van 1939 tot 1945 assistent bij zijn oom, de bekende chirurg Staverman. Hij kende Vlissingen goed, had er in zijn jeugd zelfs een tijd gewoond, en had er later vaak vacanties doorgebracht. Dat leidde er toe dat hij in 1939 Staverman graag kwam helpen. Jens werd toen tevens commandant van de Rode Kruis Colonne. Hij heeft daarna “zijn” Vlissingers geen moment meer in de steek gelaten, zowel in de meidagen van 1940 als bij de vele bombardementen. Tijdens de hevige straatgevechten in november 1944 waagde hij zich meermalen in de vuurlinie om gewonde soldaten te helpen en raakte daarbij, gelukkig slechts licht, gewond. Jens woonde eerst in het ziekenhuis Bethesda, maar toen dat in october 1944 onder water kwam te staan trok hij, met zijn jonge bruid Ditje, in bij de nonnen in het Sint Josephziekenhuis. Na de oorlog is hij naar het Gooi gegaan en heeft na het beëindigen van zijn chirurgische praktijk de memoires geschreven over die emotionele periode in Vlissingen. Deze zijn nooit gepubliceerd, maar ik heb toestemming er discreet gebruik van te maken.

A.H. van Dijk

Voor de oorlog uitbrak woonden wij in Vlissingen, eerst op Boulevard Evertsen boven café/danszaal Victoria, “De Vick”, waar mijn van mij zwangere moeder niet langer tegen de muziek en het caféleven kon. Ze verhuisden naar de Sottegemstraat waar ik werd geboren in 1937 en daarna verhuisden we naar een villaparkje (aan de Koudekerkseweg?) op een bovenhuis. Mijn vader was procuratiehouder bij de N.V. Vlismar.

We woonden in de Meidoornlaan op no. 5. Het gezin bestond uit Vader,Moeder en 4 kinderen: Maarten 14 jaar, Bram 11 jaar, Willy 3 jaar en 8 maanden, Adri 6 maanden oud. Naast ons op no. 3 woonde de familie Schouwenaar en op no. 7 woonde de familie Clarisse. Die zondagavond (15-8-1943) om ongeveer 20.30 uur werd ik door moeder uit bed gehaald. Ik kreeg een gebloemd jurkje aan, maar geen schoentjes of slofjes.

Het rijden met een taxi was bij de aanvang van de bezetting door de Duitsers niet meer mogelijk. Alle benzine werd in beslag genomen. Daarom haalde Jan de wielen er af en zette de auto op blokken. In 1944 werden de plannen bekend om Walcheren onder water te zetten door de dijken te bombarderen. Uiteraard kreeg Ritthem hiermee te maken. Hoe hoog het water zou komen was natuurlijk de vraag, maar de Reanult kwam onder water te staan. Er ware echter grotere problemen.           

Mijn ouders woonden van 1942 tot en met 1957, in de Badhuisstraat op nr. 21b. Zij woonden op de bovenverdieping. Het huis lag tijdens de bevrijding van Vlissingen, precies in de vuurlinie. Toen op 1 november de artilleriebombardementen begonnen vanaf de Boulevard, vlogen de kogels door de slaapkamer en raakten daarbij het ledikantje, waarin mijn broer van 14 maanden lag te slapen en
gingen door de piano, die in de voorkamer stond.

Mijn vader Kees (Cornelis) Heijkoop (1906-1996) week in mei 1940met twee lotgenoten uit naar Engeland met een Loodsboot. Voor deze ac e, wat een verhaal op zich is, kregen zijn een hoge
militaire onderscheiding namelijk Het Bronzen Kruis met eervolle vermelding. In Engeland aangekomen werd Heijkoop ingedeeld als 1e stuurman op een sleepboot bij de Britse Reddingsdienst, als onderdeel van de Royal Navy. Zij moesten met sleepboten beschadigde konvooischepen proberen binnen te brengen. Na vele avontuurlijke bergingen werd Heijkoop later als sleepbootkapitein inzet voor het verslepen van Mulberry onderdelen (Phoenix caissons) van en naar de invasiestranden van Normandië.   

De eerste tochten vanuit Koudekerke hadden een verkennend karakter. Naar Middelburg volgde men eerst de Middelburgseweg. Maar algauw bleek dat deze bij slot Ter Hooge (hoe toepasselijk) nogal eens droog viel. Dan droeg men de kano over de zogenaamde Eikenlaan. Het was beter om het slot om de noord te ronden en dan weer richting Poelendaelemolen aan te houden. Er ontwikkelde zich een centrum bij de Seisbrug waar boten van alle dorpen afmeerden, zowel voor passagiers als voor vracht.  

Mijn oom Piet Meijboom (21-8-1918 / 28-07-1996) ging na de Zeevaartschool in Vlissingen varen. In 1936 bij de VNS als leerling stuurman op het m.s. Almkerk in de dienst op West Afrika , meestal reisjes van 4 maanden. Eind ´39 werd hij 4de stuurman op de nieuwe m.s. Klipfontein, weer voor een reis van 4 maanden. Echter toen in begin 1940 de oorlogsdreiging uitbrak, waar de gewone man helemaal geen idee van had, kreeg zijn moeder een brief van hem; “ de directie had de reizen naar Europese wateren afgelast en het schip zou naar de VS gaan voor commerciële activiteiten”. 

Dit is het elfde deel van de serie waarin Zeeuwse ooggetuigen verhalen over hun leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vandaag vertelt Co Filius (1928) uit Oost-Souburg: ,,Haal jij de niet ontplofte fosforbommen uit de grond, vroeg de baas van de tuinderij, anders dan trapt het paard er straks op. Dat deed ik, als jonge knul.”

Hij staat in de achtertuin van zijn woning in Oost-Souburg Baret stevig op het hoofd, onderscheidingen op de revers. Oud-stoottroeper van top tot teen: ,,Mijn vrouw zegt altijd dat je kunt zien van wie de vrouw is overleden. Aan de vouw in de broek, aan de staat van het jasje. Bij mij zit dat met Nel wel goed. Ik heb in mijn leven als bouwvakker 26 bazen gehad. En maar één vrouw.”

De bevrijding. Het is vroeg in de morgen 1 november 1944. We zijn in de kelder onder ons huis. Ongeveer 200 kanonnen nemen Vlissingen onder vuur. De lucht is vol van het gruwelijke gehuil en de daarop volgende ontploffingen van de granaten. We zijn bang, het is koud en vies in de kelder ,we kunnen niet zitten. Na enige tijd wordt het rustiger. Ons huis is niet getroffen, maar er is geen ruit meer heel. We woonden op de hoek van de Spuistraat en de Coosje Buskenstraat, de oprit naar de boulevard. Op de andere hoek  stond de bioscoop Alhambra. Tegenover ons huis stond garage Centrum en daarnaast de ULO scholen. Een deel van de garage stond in brand. Toen we in de Spuistraat rondkeken, zagen we ineens de bevrijders op ons afkomen.